Kredyty indeksowane i denominowane do walut obcych, zwłaszcza do franka szwajcarskiego (CHF) i euro (EUR), stanowią kategorię umów kredytowych, które przez lata budziły wątpliwości prawne i ekonomiczne. Ich konstrukcja bazowała na powiązaniu wartości kredytu z kursem waluty obcej, co prowadziło do znacznych wahań wysokości zobowiązań. Kredyt denominowany był określony w walucie obcej, ale wypłacany w złotych po kursie banku, natomiast kredyt indeksowany ustalano w złotych, lecz przeliczano według kursu waluty obcej przy każdej racie.
Klauzule abuzywne i ich skutki prawne
Analiza umów kredytowych, takich jak kredyty frankowe, ujawniła liczne przypadki stosowania klauzul abuzywnych, czyli postanowień sprzecznych z dobrymi obyczajami i rażąco naruszających interesy konsumentów. Najczęściej dotyczyły sposobu ustalania kursów wymiany, który pozostawiał bankom szeroką swobodę w określaniu wysokości rat. Takie zapisy zdaniem sądów krajowych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pozbawiały kredytobiorców możliwości przewidzenia rzeczywistego kosztu kredytu. W konsekwencji sądy coraz częściej uznają te postanowienia za niewiążące, co może prowadzić do stwierdzenia nieważności całej umowy lub tzw. „odfrankowienia” kredytu – czyli utrzymania go w mocy bez odniesienia do waluty obcej.
Orzecznictwo TSUE i sądów polskich
Przełomowe znaczenie dla spraw frankowych miało orzeczenie TSUE z 3 października 2019 roku w sprawie C-260/18 (Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International). Trybunał potwierdził, że niedozwolone klauzule dotyczące indeksacji nie mogą być zastępowane innymi mechanizmami, jeśli prowadziłoby to do utrzymania nieuczciwej umowy. Tym samym potwierdzono, że w sytuacji, gdy wyeliminowanie klauzul abuzywnych uniemożliwia dalsze funkcjonowanie kontraktu, sąd powinien orzec nieważność umowy kredytu.
Postępowanie sądowe i rola pełnomocnika
Dochowanie prawidłowej procedury w sprawach dotyczących kredytów indeksowanych lub denominowanych, zwłaszcza gdy przedmiotem postępowania jest sprawa frankowa, wymaga kompleksowej analizy umowy i sytuacji faktycznej. Kancelaria Adwokat Agnieszki Zielińskiej-Żerańskiej prowadzi sprawy tego rodzaju na wszystkich etapach postępowania – od negocjacji z bankiem, przez procesy sądowe, po egzekucję wyroków. Zakres spraw obejmuje zarówno ustalenie nieważności umów, jak i dochodzenie roszczeń z tytułu nadpłat. W praktyce orzeczniczej kluczowe znaczenie ma właściwe przygotowanie dowodów oraz argumentacja bazująca na aktualnym orzecznictwie TSUE i sądów polskich.